- λυσίμαχος
- I
(Πέλλα 361 – Κύρου πεδίον, Φρυγία Μικράς Ασίας 281 π.Χ.). Μακεδόνας στρατηγός, ηγεμόνας (323-305 π.Χ.) και κατόπιν βασιλιάς της Θράκης (305-281) και της Μακεδονίας (286-281). Ακολούθησε τον Μέγα Αλέξανδρο στην Ασία ως σωματοφύλακάς του, όπου διακρίθηκε για την ανδρεία του. Μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου έλαβε μέρος με τους άλλους διαδόχους στη διανομή των κατακτημένων εδαφών, αναλαμβάνοντας τη διοίκηση της Θράκης (323). Για να εδραιώσει την εξουσία του εκεί, αναγκάστηκε να πολεμήσει εναντίον του βασιλιά των Οδρυσσών Σεύθη Γ’ και κατόρθωσε να υποτάξει το κράτος του έπειτα από επταετή αγώνα. Με τον πόλεμο αυτό διεύρυνε τα όρια της επικράτειάς του πέρα από τον Αίμο και σε μεγάλο μέρος της Μικράς Ασίας. Η κυριότητα της διοίκησης της Θράκης τού αναγνωρίστηκε στο συνέδριο του Τριπαραδείσου το 321 και στην ειρήνη του 310, με την οποία έκλεισε η πρώτη φάση των αγώνων μεταξύ των διαδόχων. Δύο χρόνια αργότερα ίδρυσε τη νέα πρωτεύουσα Λυσιμάχεια στον Ελλήσποντο και το 306-305 απέκτησε τον τίτλο του βασιλιά, όπως και οι υπόλοιποι διάδοχοι. Συμμετείχε ενεργά στον πόλεμο εναντίον του Αντιγόνου και μετά τη μάχη της Ιψού (301) κατόρθωσε να επεκτείνει την κυριαρχία του σχεδόν σε ολόκληρη την περιοχή της Μικράς Ασίας Δ του Ταύρου, την οποία απέσπασε από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή με τη βοήθεια του Πτολεμαίου, πατέρα της συζύγου του, Αρσινόης.Η προσπάθεια του Δημητρίου του Πολιορκητή (298-297) να ανακτήσει την Ελλάδα τον περιέπλεξε σε νέο πόλεμο, στον οποίο είχε την υποστήριξη του Πτολεμαίου, του Σελεύκου και του Πύρρου. Μετά την ήττα του Δημήτριου, ο Λ. στράφηκε εναντίον του Πύρρου, τον έδιωξε από τη Μακεδονία και έκλεισε συμμαχία με τους Αιτωλούς και την Αθήνα. Έτσι ο Λ. δημιούργησε ένα από τα μεγαλύτερα βασίλεια της εποχής του, που απλωνόταν από τον Δούναβη μέχρι τον Ταύρο και περιλάμβανε τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τη Θράκη και μεγάλο μέρος της Μικράς Ασίας. Διάφοροι ανταγωνισμοί και διενέξεις προκάλεσαν τη ρήξη με τον Σέλευκο, με τον οποίο συγκρούστηκε στο Κύρου πεδίον της Φρυγίας· εκεί νικήθηκε, χάνοντας και τη ζωή και το βασίλειό του.IIΌνομα διαφόρων ιστορικών προσώπων της αρχαιότητας.1. Αθηναίος ίππαρχος (5ος αι. π.Χ.). Υπήρξε ένας από τους Τριάκοντα τυράννους.2. Βασιλιάς της ελληνιστικής Αιγύπτου (3ος αι. π.Χ.). Ήταν γιος του Πτολεμαίου Β’. Τον σκότωσε ο Σωσίβιος.4. Γραμματικός από την Αλεξάνδρεια (2ος αι. π.Χ.). Έγραψε ιστορία της Αιγύπτου.5. Γιατρός από τη Κω (2ος αι. μ.Χ.). Πιθανότατα ανακάλυψε το θεραπευτικό βότανο λυσιμάχειον.* * *λυσίμαχος, -ον, θηλ. και λυσιμάχη (Α)1. αυτός που καταπαύει τη μάχη2. το θηλ. ως ουσ. ἡ λυσίμαχοςείδος πολύτιμου λίθου.[ΕΤΥΜΟΛ. < λυσι-* + -μαχος (< μάχομαι), πρβλ. κλαυσί-μαχος, υπό-μαχος].
Dictionary of Greek. 2013.